روز نیروی هوایی

نوزدهم بهمن، یادآور دیدار تاریخی همافران و خلبانان هوانیروز با امام خمینی در سال ۱۳۵۷ است که به لحاظ اهمیت و نقش آن در پیروزی انقلاب اسلامی، «روز نیروی هوایی» لقب گرفته است. به این مناسبت، هر سال در چنین روزی فرماندهان و پرسنل نیروی هوایی با رهبر انقلاب دیدار می‌کنند. این روز به دلایل ذیل در تاریخ انقلاب نقش نمادین دارد:

 

۱- هوانیروز که از اوایل ۱۳۴۱ طراحی شد در واقع بخش هوایی نیروی زمینی بود که برای پشتیبانی و جابجایی نیروها انواع هلی‌کوپترهای پیشرفته را در اختیار داشت.

۲- به جز تعداد اندکی از پرسنل و خلبانان این نیرو که در ایتالیا دوره دیده بودند، سایر خلبانان‌ و همافران آن یا در پایگاه‌های نیروی هوایی ارتش امریکا تربیت شده بودند یا در ایران با نظامیان امریکایی تماس داشتند.

۳- در لشگرکشی شاه به کشور عمان برای سرکوب انقلابیون ظفار که از سال ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۴ به‌طول انجامید، خلبانان و همافران هوانیروز بودند که با پشتیبانی از واحدهای زمینی ارتش، انقلابیون جدایی‌طلب دارای تمایلات مارکسیستی ظفار را شکست دادند و توانستند حکومت سلطان قابوس را تثبیت کنند.

۴- فرمانده هوانیروز از سال ۱۳۵۲ تا روز ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ سرلشگرخلبان منوچهر خسروداد، یکی از وفادارترین امرای ارتش به شخص شاه به عنوان فرمانده نیروهای مسلح بود.

با این حال همافران و خلبانان هوانیروز از نخستین واحدهای ارتش شاهنشاهی بودند که پیش از اعلام بی‌طرفی ارتش به انقلاب پیوستند. قبل از دیدار تاریخی ۱۹ بهمن ۱۳۵۷، با برنامه‌ریزی خاصی آن بخش از نیروها که در نگهداری هلی‌کوپترها نقش نداشتند، پادگان‌های هوانیروز را ترک کردند و به مردم پیوستند و در ۱۲ بهمن که امام به ایران وارد شد، هلی‌کوپتر هوانیروز رهبرانقلاب را از بهشت زهرا به بیمارستان «هزارتخت خوابی» برای عیادت و دلجویی از مجروحان آن دوره برد. با توجه به نقش روانی دیدار یاد شده که روحیه فرماندهان ارتش را تضعیف می‌کرد، ابتدا ستاد ارتش این دیدار را تکذیب کرد و پس از حادثه‌ای که در غذاخوری پادگان گارد شاهنشاهی به‌وجود آمد و شماری از درجه‌داران و افسران کشته شدند، روز ۲۰ بهمن ۱۳۵۷ تعدادی از نیروهای لشگر گارد به بهانه اعلام همبستگی هوانیروز با امام خمینی به پادگان هوانیروز در حوالی نارمک حمله‌ کردند. درگیری بین همافران صبح روز بیستم بهمن با ورود نیروهای حکومت نظامی در ساعت سه و نیم بامداد وارد مرحله تازه‌ای شد. همافران درهای اسلحه‌خانه را گشودند و تفنگ‌ها و مسلسل‌ها را بین کسانی که ورقه پایان خدمت داشتند، توزیع کردند و مردم نیز با فریاد «مردم چرا نشستیدر همافران را کشتند» به سمت پادگان هوانیروز حمله کردند و با نیروهای گارد درگیر شدند.

پس از آن، در روزهای اولیه جنگ، نیروی هوایی با ابتکار سرهنگ خلبان جواد فکوری در عملیات کمان، نه تنها جلوی پیشروی نیروهای بعثی را گرفت؛ بلکه با بمباران اهداف نظامی در داخل عراق، باعث غافلگیری نیروهای متجاوز شد. در غائله کردستان نیز، هوانیروز و نیروی هوایی دست در دست هم شهرهای پاوه، سقز، بانه و دیگر شهرهای کردستان را از محاصره نجات دادند و مواضع نیروهای حزب دموکرات قاسملو و کومله را درهم کوبیدند و مردم کرد را ازسیطره آنان خلاص کردند. شهیدان خلبان شیرودی و فیض هرسینی و نوژه و سروان خلبان ناظوری که بعدها با درجه سرهنگی خاطرات خود را منتشر کرد، بسیار برجسته‌اند.

نقش نیروی هوایی ارتش و سپاه در زمان حاضر در تضمین دستاوردهای انقلاب و حفظ کیان جمهوری اسلامی از گذشته بارزتر شده است، زیرا با وجود تحریم‌های متعدد بعد از پیروزی انقلاب، از یک سو افسران و درجه‌داران نیروی هوایی درآموزش، نگهداری و تعمیرات به خودکفایی رسیده‌اند و از سوی دیگر در نو‌آوری‌های تسلیحاتی نیروهای مسلح سهم مهمی را ایفا می‌کنند. افسرانی که در گذشته می‌بایست برای دوره‌های آموزشی و تکمیلی چندین سال از دوره آموزشی خود را در امریکا بگذرانند، امروز بی‌نیاز از مستشاران خارجی به خوبی و مستقلانه و با خودکفایی در انجام وظایف مقدس سربازی خود ایفای نقش می‌‌کنند. همچنین هوشیاری مرحوم امام که روز ۱۹ بهمن ۱۳۵۷همافران و خلبانان را سربازان امام زمان و اسلام نامید و با حمایتی که از ارتش کرد، مهر باطل را به ادعای واهی گروه‌های وابسته که خواهان انحلال ارتش و تشکیل ارتش توحیدی بی‌طبقه شده بودند، زد؛ باعث شد در مقابل تجاوز بعثی‌ها قد علم کنیم. نفش شهیدان سرلشگر فکوری و ستاری نیز در هویت بخشی مجدد به نیروی هوایی غیرقابل انکار است. شهید سرلشگر ستاری در زمان حمله اول امریکا به عراق، به‌خوبی از حریم هوایی کشور مراقبت کرد و با رصد دقیق نوع هواپیماهای ائتلاف امریکایی در منطقه، مشخصات راداری صدها هواپیما را ثبت و خلبانان را با آنها آشنا کرد.